ضوابط «جری و تطبیق» صحیح آیات قرآنی

Authors

هدیه مسعودی صدر

hedyeh masoodi sadr ahvaz shahid chamran universityدانشگاه شهید چمران قاسم بستانی

ghasem bostani یوسف محفوظی

yoosuf mahfoozi

abstract

تطبیق آیات قرآن، بر افراد و حوادثی که شرایط آنها، مانند زمان نزول آیات بوده است، بر اساس روشی است که در اصطلاح مفسّرین از آن با عنوان «جری و تطبیق» یاد می شود. این روش به معنای تطبیق و تسرّی حکم آیه بر فرد یا حادثه ای است و از رموز جاودانگی قرآن به شمار می رود که همواره مورد توجّه و کاربرد قرآن پژوهان بوده است؛ امّا برای دوری از اشتباه یا سوء استفاده و نیز با توجه به وجود برخی از «جری و تطبیق» های غیر قابل قبول عقلی یا نقلی، نیازمند به ضابطه و قواعدی است تا بر اساس آنها چنین بهره مندی از قرآن به حد کمال برسد و راه بر اشتباه یا سوء استفاده از آیات هدایت بخش قرآن بسته شود؛ در این مقاله تلاش می شود تا ضوابط و قواعدی که بر اساس آن بتوان «جری و تطبیق» قابل قبولی انجام داد، در عناوین: هم سویی جری و تطبیق با مذهب خاص، عدم مخالفت جری و تطبیق با سیاق و نظم آیات، ارتباط بین الفاظ آیات و جری و تطبیق، عدم تناقض جری و تطبیق با سنت و... ذکر و مورد بررسی قرار گیرند.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

بررسی استعاره های تأویلی مولانا بر پایه جری و تطبیق آیات قرآن

جری و تطبیق، اصطلاحی است برگرفته از روایات که از اصل «وحدت معنایی و تکثر مصداقی» مایه می‌گیرد و در حقیقت یکی از معانی اصطلاحی تأویل و عبارت است از انطباق و حمل الفاظ و آیات بر مصادیقی غیر از آنچه آیات آنها نازل شده و قضایای خارجیه غیرمحضی که می‌تواند بر مصادیق، افراد، شرایط و مقتضیات هر زمان قابل‌تطبیق باشد. دلالت روایات نیز بر جری و تطبیق تمام است و اصل آن را ادله نقلی امضا کرده و عقل و عرف نی...

full text

تأملی بر سبک مولانا در استخدام جری و تطبیق در استعاره‌های تأویلی قرآنی

جری و تطبیق، اصطلاحی است برگرفته از روایات که از اصل آبشخور «وحدت معنایی و تکثر مصداقی» مایه می‌گیرد و در حقیقت یکی از معانی اصطلاحی تأویل و عبارت است از انطباق و حمل الفاظ و آیات بر مصادیقی غیر از آنچه که آیات در باره‌ آنها نازل شده و جزء قضایای خارجیه غیر محضی قرار می‌گیرد که می‌تواند بر مصادیق، افراد، شرایط و مقتضیات هر زمان قابل تطبیق باشد. نتیجه آن‌که دلالت روایات نیز بر جری و تطبیق تمام ا...

full text

جایگاه روایات جری و تطبیق در فرایند تفسیر قرآن

روایات جری که بخش زیادی از روایات موجود در تفاسیر روایی ما را شامل می‌شود، همیشه مورد توجه مفسران ما بوده و هست و در ضمن مباحث تفسیری، به این روایات نیز اشاره می‌کنند. اما این سؤال در ذهن ایجاد می‌شود که اصولاً آیا این دسته از روایات، تفسیری به‌شمار می‌روند یا خیر؟ به نظر می‌رسد این روایات صرفاً در صدد انطباق مفهوم عام آیه بر مصداقی عرفی و بدون در نظر گرفتن سیاق آیات قبل و بعد هستند و ازاین‌رو با...

full text

روش‌های به‌کارگیری قاعده جری و تطبیق در حوزه فهم قرآن

الفاظ و معارف قرآن از حقایق و اصولی جامع سرچشمه گرفته‏اند که فرامنطقه‏ای و فراتاریخی می‌باشند. بر این اساس می‏توان با کشف مفهوم حقیقی و حکم جامع و گذر نمودن از خصوصیات مصداقی، مفاد ظاهری آیات را بر مصادیق دیگر تطبیق نمود. بنابراین آنچه این نوشتار به‌دنبال آن است، پرداختن به روش‌های به‌کارگیری قاعده جری و تطبیق می‌باشد و در همین راستا، به بررسی مفهوم و مصداق منطقی و روش تنقیح مناط می‌پردازیم؛ زی...

full text

My Resources

Save resource for easier access later


Journal title:
فصلنامه علوم قرآن و حدیث حسنا

جلد ۷، شماره ۲۸، صفحات ۳۷-۶۹

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023